Al sinds 1 januari 2021 hanteert Nederland een nationale CO2-heffing, maar industriële bedrijven kregen direct vrijstelling vanwege Covid-19. Nu stoken politieke partijen en milieuorganisaties het vuurtje op: het is tijd dat de industrie gaat betalen, de sector draait immers weer volop. Maar wat houdt de Nederlandse CO2-heffing ook alweer precies in? Zeven vragen over de CO2-heffing.
Wat is het?
De Nederlandse CO2-heffing verplicht industriële bedrijven belasting te betalen per ton CO2 die zij uitstoten. Dat bedrag loopt jaarlijks op om bedrijven te stimuleren om nu echt CO2-besparende maatregelen te nemen. Bedrijven krijgen een vrijstelling voor een deel van hun CO2-uitstoot. Daarover hoeven zij dus geen belasting te betalen. De vrijstelling wordt bepaald door de CO2-uitstoot van het bedrijf te vergelijken met de efficiëntste bedrijven in Europa.
Hoe werkt de Nederlandse CO2-heffing?
In 2021 betalen bedrijven 30,48 euro per ton CO2. Het tarief loopt daarna ieder jaar met 10,73 euro op. Bedrijven die ook belast worden via het Europese emissierechtensysteem mogen dit bedrag van de nationale heffing aftrekken. Als een emissierecht bijvoorbeeld 18 euro kost, dan betalen bedrijven 12,48 aan de Nederlandse overheid in plaats van 30,48.
Voor welke partijen geldt het?
Deze CO2-heffing geldt voor alle bedrijven die nu ook te maken hebben met het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Deze heffingen worden aangevuld met belasting op de uitstoot van lachgas en de CO2 van afvalverbrandingsinstallaties (AVI’s). Dat wil zeggen: installaties in de industrie, afvalverbranding en de bedrijven die specifieke processen gebruiken waarbij lachgas vrijkomt. Ook is deze heffing van toepassing op de ETS-installaties in de energiesector die warmte produceren voor industrieel gebruik. Het gaat om ongeveer 300 bedrijven en installaties in Nederland. Weten of je hieronder valt? Check het hier op dit stroomschema.
Waarom is een nationale CO2-heffing nodig?
In het Klimaatakkoord staat dat de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen in 2050 circa 95 procent lager moet liggen dan in 1990. Voor 2030 staat een reductie van 49 procent op de planning. De industrie is verantwoordelijk voor 30 procent van de landelijke CO2-uitstoot. In negen jaar tijd moet de sector deze uitstoot met 14,3 megaton verminderen. De nationale CO2-heffing moet ervoor zorgen dat de industrie dit doel haalt. Nu betalen grote Nederlandse bedrijven in vergelijking met Europese sectorgenoten weinig voor hun CO2-uitstoot. Ook betalen zij minder dan kleinere bedrijven en huishoudens, schrijft De Nederlandsche Bank (DNB) in het rapport De prijs van transitie. Verschillende landen belasten de uitstoot van CO2 al via een directe methode. De tarieven variëren van 6 euro per ton CO2 in China tot 112 in Zweden.
Wanneer gaan we het resultaat merken?
Omdat veel bedrijven vrijstelling hebben gekregen, verwacht de overheid dat deze regeling pas in 2024 gevolgen gaat hebben voor bedrijven die achterblijven. De overheid koos voor een voorzichtige benadering vanwege de effecten van de coronacrisis, maar ook omdat bedrijven flink protesteerden tegen de heffing. De bedrijven zijn bang dat hun internationale concurrentiepositie erdoor verslechtert. De FNV liet eerder weten dat ze vinden dat Nederland compensatieregels moet instellen voor metaal- en industriebedrijven, omdat we anders duizenden banen verliezen.
Wat wordt er met de inkomsten uit de CO2-heffing gedaan?
De CO2-heffing levert belastinginkomsten op voor de overheid. Die inkomsten kunnen op een duurzame manier worden ingezet, bijvoorbeeld als ze gebruikt worden om burgers te ondersteunen voor wie duurzame verwarmingsinstallaties te duur zijn. Maar het is niet per se zo dat de inkomsten vanuit de heffing naar milieuonderwerpen terug moet vloeien. Het geld komt dus niet in een speciaal potje terecht.
Wat is de beste route om te nemen?
De koninklijke route is het plan van Frans Timmermans: dat alle bedrijven in de Europese Unie CO2-belasting gaan betalen. Niet alleen de industrie. Zodat alle bedrijven betalen voor de schade die ze aanrichten. Daarnaast denkt de Europese Commissie erover om een Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) in te stellen: een grensbelasting voor CO2. Op die manier moeten Europese bedrijven geen concurrentienadelen ondervinden van strengere CO2-regels.